Pierwszym (na drodze sygnału oczywiście) kablem jest kabel mikrofonowy. Nareszcie tytułowa wtyczka pokaże, do czego służy. Wtyki i gniazda XLR, choć z równym powodzeniem stosowane w połączeniach sygnałów o poziomie liniowym, tradycyjnie utożsamiane są z połączeniami mikrofonowymi. I słusznie 😉

Jak wiemy, oprócz wytrzymałości, pewności styku i ekranowanej konstrukcji podstawową cechą wtyków i gniazd XLR jest „natywna” możliwość przekazywania sygnałów symetrycznych. To bardzo istotne, bo w połączeniach mikrofonowych symetria jest ważniejsza niż ekranowanie. No, może są równie ważne, ale w każdym razie symetria jest ważna.

Połączenie symetryczne to takie, w którym w dwóch najczęściej skręconych ze sobą przewodach sygnałowych płyną identyczne prądy, ale w przeciwnych kierunkach. Ważnym warunkiem są też identyczne impedancje wyjściowe i równe obciążenie obu gałęzi. W odbiorniku sygnały z obu wejść są od siebie odejmowane, co oznacza, że sygnał użyteczny „robi się” dwukrotnie większy, a wszystkie zakłócenia, które „dostały się do kabla” i w związku z tym w obu żyłach tego przewodu są takie same również się odejmują i „automagicznie” znikają. Warunkiem tego, aby zakłócenia się idealnie odjęły, jest ich identyczna zawartość w obu żyłach, co oznacza, że żyły te muszą zawsze być blisko siebie i na pewno przebiegać tą samą drogą – stąd skręcanie dwóch przewodów, żeby zawsze były blisko siebie i „wzięły na siebie” identyczną porcję zakłóceń. Jak widać, na razie nie padło ani jedno słowo o ekranie – ekran nie jest niezbędny, choć oczywiście wcale nie szkodzi, gdy jest 😉
Połączenia symetryczne mają sporo dodatkowych zalet, jak na przykład tłumienie zakłóceń pochodzących nie tylko z przewodów ale też z zasilacza układu poprzedzającego – zwykle zakłócenia te są w fazie i w związku z tym zostają zniwelowane na wejściu kolejnego urządzenia. Pozwalają też na dwukrotne zwiększenie maksymalnego poziomu – albo, jak kto woli, odstępu od przesterowania (wprawdzie upierdliwie licząc na skutek użycia drugiego wzmacniacza do realizacji wyjścia „zimnego” zwiększa się też poziom szumów na wyjściu, ale za to tylko o 3dB, wobec 6dB wzrostu poziomu sygnału).
Co ciekawe, minimalizacja zakłóceń zewnętrznych występująca w połączeniach symetrycznych wcale nie wymaga, aby sygnał przesyłany w dwóch przewodach był też symetryczny, o przeciwnych polaryzacjach. Zakłócenia są redukowane również w układzie, w którym jednym przewodem idzie sygnał, a drugim „nic”, byle zapewniony był warunek o takiej samej impedancji wyjściowej dla sygnału i dla „niczego”, tak zbudowane są np. niektóre modele mikrofonów pojemnościowych. Jak widać, w połączeniach symetrycznych ważne jest zapewnienie równych impedancji, natomiast to, czy transmitowany sygnał jest symetryczny, ma mniejsze znaczenie.

Od strony mikrofonu na pewno (na pewno?) jest męskie gniazdo XLR – męskie, czyli bolce. Przedwzmacniacz mikrofonowy również powinien mieć wejście w postaci żeńskiego gniazda XLR, choć niestety czasem spotyka się odstępstwa od tej reguły. Tak więc kabel mikrofonowy to ekranowany kabel symetryczny, zakończony wtykami XLR – z jednej strony męskim, z drugiej żeńskim. Jak wiemy, konstrukcja wtyków XLR „wskazuje” kierunek sygnału i uniemożliwia niewłaściwe połączenie. Jeżeli mamy mikrofon z gniazdem XLR oraz przedwzmacniacz z gniazdem XLR, nie musimy nic robić, tylko podłączyć kablem XLR-XLR. Jeżeli sami robimy taki kabel, musimy zadbać, aby nie odwracał on polaryzacji („fazy”) – to znaczy piny o odpowiednich numerkach muszą być połączone ze sobą. Zamienienie w kablu pinów 2 i 3 spowoduje, że kabel będzie „odwracał fazę”, a usłyszymy to dopiero, gdy podłączymy więcej mikrofonów jednocześnie. Zdarzają się mikrofony z odwróconą polaryzacją w stosunku do powszechnie przyjętych standardów – wtedy taki kabel może się przydać, jeżeli nie mamy przełącznika w przedwzmacniaczu – ale kabel „odwracający” musi być wyraźnie oznaczony.
Kabel mikrofonowy masę czyli ekran powinien mieć podłączony w obu wtyczkach. Jeżeli ekrean jest podłączony tylko z jednej strony (albo wcale, co też się zdarza), to mikrofon dynamiczny będzie działał zupełnie normalnie, ale mikrofon pojemnościowy, wymagający zasilania fantom, już nie. Jeżeli mikrofon dynamiczny działa, a pojemnościowy nie, najczęstszą przyczyną (oprócz awarii lub braku zasilania) jest uszkodzenie masy w kablu mikrofonowym.

Łączenie mikrofonu z przedwzmacniaczem w standardowej sytuacji, czyli kablem XLR-XLR, jest proste i zwykle kończy się sukcesem. Gorzej jest, gdy musimy znaleźć się w sytuacji niestandardowej. O tym – w kolejnej części.